Ochotnicza Straż Pożarna w Borkowicach w latach 1946-1989

24.02.2021

Klęska hitlerowskich Niemiec i zakończenie II Wojny Światowej przyniosły polskiemu społeczeństwu chwile radości i nadzieję na odbudowę Polski ze zniszczeń wojennych oraz budowę demokratycznego państwa prawa. Rzeczywistość zweryfikowała nadzieje Polaków. Po sfałszowanych w 1947 r. przez komunistów wyborach w Polsce zainstalowano system polityczny wzorowany na ustroju radzieckiego państwa – Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Przez 45 lat Polska była  krajem podporządkowanym wschodniemu sąsiadowi o ograniczonej suwerenności. 24 października 1949 r. wobec procesu stalinizacji wszelkich form życia społecznego w kraju, zlikwidowano Związek Straży Pożarnych, pozbawiając w ten sposób ruch strażacki niezależności, tradycji i przywiązania do religijnych symboli. W dniu 4 lutego 1950 r. powołano Komendę Główną Straży Pożarnych będącą centralnym organem administracji państwowej w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Dopiero odwilż w 1956 r. kończąca okres stalinizmu skłoniła  działaczy politycznych, strażackich  do dokonania zmian w strukturze organizacyjnej. W dniu 28 grudnia 1956 roku Krajowa Narada Delegatów OSP powołała  Związek Ochotniczych Straży Pożarnych, nadając strażom większą samodzielność oraz szerszy zakres zadań ochrony przeciwpożarowej. Prezesem związku został Wilhelm Garncarczyk.Ochotnicza Straż Pożarna w okresie PRL-u funkcjonowała w trudnych warunkach lokalowych i sprzętowych. Do 1951 roku używano sprzętu, który był używany w okresie międzywojennym. Pożary gaszono tradycyjnie ręczną sikawką strażacką. W 1951 roku jednostka OSP otrzymała od Powiatowej Komendy Straży w Końskich motopompę spalinową, której skuteczność w czasie gaszenia ognia była znacznie większa od ręcznej sikawki. W dalszym ciągu do pożarów jeżdżono furmankami konnymi. W latach 50-tych dojrzała myśl o budowie remizy strażackiej. Pierwotnie lokalizacja remizy planowana była na wydzielonej dla OSP 15-arowej działce w pobliżu sadzawki. Komendant Stanisław Kwiecień i inni strażacy zwozili tam kamień na fundamenty. Okazało  się, że plac jest nieodpowiedni na ten cel. Na zebraniu wiejskim w dniu 19 sierpnia 1956 r. zapadła decyzja o budowie remizy na miejscu w którym obecnie stoi nowa strażnica. OSP Borkowice zakupiła od Powiatowego Zarządu  Rolnictwa w Przysusze za sumę 3255 zł kamień z walącego się magazynu w Zdonkowie, który użyto do budowy fundamentów remizy. Do życia powołano społeczny komitet  budowy, którego zarząd przedstawiał się następująco: Wójcik Antoni – przewodniczący, Adamczyk Walenty – prezes OSP, kierownik szkoły, Długosz Stefan – sekretarz GRN, Boczek Eugeniusz – dyr. Technikum Rolniczego, Sionek Władysław – rolnik, Wilczak Józef – sołtys, Włodarczyk Stefan – rolnik, Płóciennik Jan – rolnik, Zawadzki Stefan – mistrz ciesielski, Czarnecki Stanisław – rolnik, Muszyńska Aniela – położna, Urban Antoni - komendant Milicji Obywatelskiej, Sobczak Józef – gospodarz OSP, Norek Władysław – rolnik, Zdziech Antoni – stolarz i rolnik, Zarzycki Stanisław – rolnik, Skuza Jan – rolnik ze Zdonkowa, Kołaziński Stanisław – rolnik ze Zdonkowa, Sokołowski  Stefan – rolnik, sołtys Zdonkowa, Sztyler Władysław – rolnik z Radestowa. W 1958 r. wykonane zostały fundamenty, które zalano pod kierunkiem Stanisława Binkowskiego i Stefana Zawadzkiego z Borkowic. W 1959 r. rozpoczęły się prace murarskie, które powierzono Michałowi Głuchowi z Rudna. W pracę byli zaangażowani synowie Michała Józef i Stefan oraz murarze Józef Szymczyk z Radestowa i Adam Dziubiński ze Skrzynna. Umowa na roboty murarskie opiewała na kwotę 77 tyś. zł. Haki i zawiasy do bramy wjazdowej garażu wykonał mistrz kowalski Jan Szczepaniak z Borkowic. Ramy okienne i drzwiowe wykonał Adam Zdziech, stolarz z Borkowic. Projekt budynku i rysunki robocze wykonali: Walenty Adamczyk  i Stefan Długosz. W dniu 19 kwietnia 1959 r. wmurowano akt erekcyjny w środkowej ścianie remizy. Budynek remizy oddano do użytku w 1960 roku. W 1971 roku Powiatowa Komenda Straży Pożarnej w Przysusze przydzieliła OSP samochód bojowy Star 25 GBM-2/8 wraz z motopompą  oraz etat kierowcy. Strażacy i mieszkańcy Borkowic przywitali pierwszy  w historii jednostki samochód ratowniczo-gaśniczy na moście przed Borkowicami. Wśród witających Stara 25 byli ochotnicy: Józef Sykuła, Stanisław Kata, Jan Lesiak, Jan Kwiecień, Zdzisław Sobczyk, Józef  Zawadzki, Józef Glib, Henryk Chmura, Marian Bińkowski, Walenty Adamczyk, Stefan Włodarczyk oraz liczni mieszkańcy. W szczególnie radosny sposób nowy samochód witali ochotnicy z nowo powstałej Młodzieżowej Drużyny Strażackiej: Wojciech Wójcik, Jacek Banasik, Krzysztof Wielgus, Ryszard Kita, Wojciech Bernyś, Józef Zarzycki, Tadeusz Chmura i wielu innych. Chrztem bojowym dla młodych strażaków był udział w gaszeniu olbrzymiego pożaru wsi Pawłów. Kierowcami Stara 25 do 1987 roku byli: Jan Plaskota, Marian Bińkowski  i Jan Fidos.  W październiku 1987 roku OSP w Borkowicach otrzymała nowy wóz bojowy Star 244 GBM 2,5/8 od Komendy  Rejonowej PSP w Przysusze. Kierowcą stara do 1992  roku był Jan Fidos. W omawianym okresie strażacy wyjeżdżali do kilkudziesięciu pożarów. Gęsta i drewniana  zabudowa wiosek sprzyjała wybuchom pożarów. Wielokrotnie paliły się Ruszkowice. Pożary, które zniszczyły dużą część wsi zmusiły ludzi do wybudowania nowych murowanych domów. W 1952 roku ogień strawił prawie wszystkie zabudowania wsi Rudno.  W 1956 r. w tej wsi spaliły się cztery domy a śmierć w płomieniach poniosła Katarzyna Sobczak. Od lat 70-tych pożary obejmowały pojedyncze gospodarstwa. W Borkowicach doszło do pożarów budynków Władysława Binkowskiego, Jana Fidosa, Henryka Wełpy. Spaliły się również budynki gospodarcze parafii Borkowice. W 1976 r. w Borkowicach spłonęły dawne stodoły dworskie i dach spichlerza zbożowego. Przyczyną pożaru było zatarcie się kół zamachowych przy młocarni. Dach zabytkowego spichlerza został odbudowany pod okiem konserwatora  zabytków.W latach 1946-1989 funkcję komendantów OSP Borkowice pełnili:Kwiecień Stanisław s. Józefa od XI 1945 do XII 1946 r.,Kwiecień Stanisław s. Franciszka od 1947 do 1952 r., Chmura Stefan Władysław od 1952 do 1954 r., Kwiecień Stanisław s. Franciszka od 1955 do lipca 1956 r., Wilczak Józef s. Antoniego od lipca 1956 do 1958 r., Kwiecień Stanisław s. Franciszka od 1958 do 1960 r., Kwiecień Jan s. Jana od 1960 do 1968 r., Plaskota Jan s. Stanisława od 1969 do 1975 r., Bińkowski Marian s. Józefa od 1976 do 1980 r., Kata Stanisław od 1981 do 1990. Długoletnim prezesem Ochotniczej Straży Pożarnej w Borkowicach  w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych był Stefan Włodarczyk. Ochotnicy z Borkowic w okresie PRL-u brali czynny udział w życiu społecznym i kulturalnym Borkowic. Uczestniczyli w uroczystościach państwowych i kościelnych. Organizowali uroczystości strażackie oraz zabawy ludowe dla mieszkańców. Uczestniczyli w szkoleniach i zawodach strażackich. W 1982 roku Naczelnik Gminy  Włodzimierz Dłużewski podjął decyzję o zainstalowaniu  biblioteki gminnej w części budynku remizy OSP oraz remoncie remizy. Prace wykonane były przez Zakład Metalowy w Rzucowie. Zleceniodawcą prac był kolejny Naczelnik Gminy Józef Berdyga. Biblioteka miała do dyspozycji  pomieszczenie administracyjne i drugie na księgozbiór.

 

                                                                                                                                     Robert Fidos

 

 

Ćwiczenia strażackie  w 1954 r . W środku w czapce komendant Józef Wilczak.

Antoni Wójcik

Remiza OSP- Borkowice 1988 r

Star 25 GBM -2/8  na wyposażeniu jednostki w latach 1971-1987