Logo Borkowice Gmina

News

News zdjęcie id 160

Nasi bohaterowie – Stefan Antoni Dembiński

23.03.2017

Urodził się w 1901 roku i był synem właścicieli Dóbr Rycerskich Borkowice, Stefana (architekt i właściciel ziemski) i Marii z domu Czetwertyńska. Pierwsze nauki pobierał w domu rodzinnym w Borkowicach. Uczył się od 1913 w Benediktiner Institut w Ettal koło Monachium. W 1914 powrócił do kraju do rodziców po wybuchu I wojny światowej i od 1915 uczęszczał do gimnazjum filologicznego im. Św. Stanisława Kostki w Warszawie w którym w czerwcu 1920 otrzymał świadectwo  dojrzałości. Od tego samego  miesiąca zgłosił się jako ochotnik do Wojska Polskiego i wziął udział w wojnie polsko-rosyjskiej. Początkowo w 4 dywizjonie artylerii konnej, a w maju 1921 po ukończeniu Szkoły Podchorążych Artylerii w Poznaniu został zdemobilizowany. Za udział w wojnie z Rosją otrzymał Krzyż Walecznych oraz Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari. Zaczął wówczas studiować na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Poznańskiego i w 1930 uzyskał dyplom inżyniera rolnika. Pracował jednocześnie od 1924 jako urzędnik, a później od 1926 był kierownikiem krochmalni i gorzelni w Nosalewie w Poznańskiem. Od 1931 dyrektor cegielni Białaczowskich Zakładów Ceramicznych. Zarządzał równocześnie w pow. opoczyńskim w Białaczowie majątkiem swojego wuja Zygmunta Broel-Platera. W kampanii wrześniowej 1939 adiutant, a następnie od 11 września był w 8 Dywizji Piechoty p.o. dowódcy 2 dywizjonu haubic 4 pułku artylerii ciężkiej. Uczestniczył w obronie Modlina. Wzięty do niewoli niemieckiej po kapitulacji twierdzy. 20 października został zwolniony z obozu jenieckiego w Działdowie. W czasie okupacji niemieckiej od 1940 był w Warszawie przedstawicielem firmy ,, Solvay”. Od  lutego tego roku w konspiracji. Był w składzie Kapitanatu ,, Muszkieterów”  w którym później objął funkcję II zastępcy Stefana Witkowskiego. Nadzorował jednocześnie działalność kierowanego przez Kazimierza Leskiego kontrwywiadu tej organizacji. Uczestnik rozmów z kolejnymi szefami Oddz. II KG ZWZ-AK, ppłk. Wacławem Berka i ppłk. Marianem Drobikiem w których w znacznej mierze przyczynił się do przejścia poważnej liczby oficerów z ,, Muszkieterów” do Armii Krajowej. W sierpniu 1942  po rozwiązaniu ,, Muszkieterów” sam również to uczynił i od września w stopniu porucznika rezerwy rozpoczął kierowanie referatem ,, 992” (Biuro Studiów) kontrwywiadu  Oddziału II KG AK. Rozkazem L.400/BP z 25 lipca 1944 mianowany kapitanem rezerwy ze starszeństwem z 3 maja tego roku. W czasie wojny nosił pseudonimy ,, Andrzej”, ,, Antoni”, ,, 56’’ i ,, Andrzej Zaklika”. W powstaniu warszawskim uratował życie szeregu osobom dzięki dobrej znajomości języka niemieckiego. Wraz ze swoim kuzynem Stefanem Tarnowskim zdołał otoczyć opieką i ocalić około 250 osób zgromadzonych w kilku willach w okolicy ul. Filtrowej. Po zakończeniu wojny był urzędnikiem Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego w Łodzi. Pracował również od końca 1945 w różnych firmach chemicznych: m.in. jako kierownik Mechanicznej Wytwórni Papierów Impregnowanych w Łodzi w latach 1948-1950. Artysta-rysownik w Muzeum Archeologicznym w Łodzi od 1950, a w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie od 1951. 27 marca 1954 został aresztowany i skazany na 3 lata więzienia wyrokiem Sądu Wojewódzkiego dla m.st. Warszawy z 1 lutego 1955. Zwolniony w 1956 i postanowieniem Sądu Najwyższego z 12 lutego 1957 zrehabilitowany. Powrócił do pracy w Państwowym Muzeum Archeologicznym. Przewodniczący sekcji muzealnej Zarządu Okręgowego Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki. Na emeryturze od 1968. Zmarł w Warszawie 21 grudnia 1974.

Cześć jego pamięci!

 

                                                                                           Opracował: Robert Fidos

 

 

Rodzina Dembińskich herbu Nieczuja z Borkowic – 1919 rok. Pierwszy z prawej : Stefan Antoni Dembiński 

Stefan Antoni Dembiński z żoną Krystyną z hr. Kwileckich

Wójt gminy zaprasza

Zobacz również

wersja językowa

Kalendarz

maj 2023
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
So
Ni
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

Zegar

  • :
  • :
Akceptuję

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies.