„Prywaciarze” zagościli w Borkowicach

27.02.2025

Gmina Borkowice może poszczycić się walorami przyrodniczymi, zabytkami, odkrytymi niedawno śladami dinozaurów i postacią żyjącego i tworzącego na tej ziemi księdza Jana Wiśniewskiego. W tych dniach gości w miejscowej Gminnej Bibliotece Publicznej także wystawa „Prywaciarze – początki polskiej przedsiębiorczości”.

Zbita z desek szopa na gruzowisku Warszawy, a na niej reklamy zachęcające do skorzystania z pedicure i manicure. Stojący na podwórku mężczyzna oferujący ostrzenie noży. Od tych fotografii zaczyna się przygotowana przez Akademię Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości Fundacja dr Bogusława Federa wystawa "Prywaciarze – początki polskiej przedsiębiorczości”, która obecnie gości w Gminnej Bibliotece Publicznej w Borkowicach. W poniedziałek 24 lutego 2025 roku czytelnia biblioteki zmieniła się nie do poznania. Pojawiło się tam 28 plansz pokazujących ludzi, którzy w latach PRL byli pogardliwie nazwanymi przez władze „prywaciarzami”, czy „spekulantami”. Na fotografiach widać też zawody dzisiaj już mało znane, lub zupełnie zapomniane. Wystawa to także zbiór eksponatów wytwarzanych przez „Prywaciarzy”, używanych przez nich do produkcji lub kojarzonych z latami PRL. Jest tam więc miedzy innymi maszynka do napełniania wkładów długopisowych z zakładu „Długopis” w Radomiu, elementy wyposażeniu zakładu fryzjerskiego z zasilaną gorącą parą lokówką, matryca do wyroby landrynek, radioodbiornik „Pionier” czy pocztówki dźwiękowe.

Na wernisażu pojawili się miedzy innym Robert Fidos, wójt gminy Borkowice a jednoczenie historyk i autor książek o gminie oraz działacze kultury, nauczyciele historii, regionaliści. Otwarcia wystawy dokonała Kinga Cholewa, dyrektorka Gminnej Biblioteki Publicznej, a o wystawie opowiedział jej komisarz Piotr Kutkowski. Uczestnicy wernisażu bezbłędnie rozpoznawali wiele przedmiotów, z niektórymi mieli jednak sporo kłopotów, jak chociażby z maszynką do napełnienia długopisowych wkładów czy świadectwem świeckiego „chrztu” – medalem z napisem „Witaj w Domu i Ojczyźnie”. We wspomnieniach wracały absurdy „PRL”, uśmiechy na twarzach wywołała etykieta „zastępczego papieru toaletowego” czy biletu do kina z ceną 1000 złotych, którą zmieniono za pomocą stempla na 14 tysięcy złotych. Ale były też momenty nostalgii, którą budziło chociażby monidło – upiększony foto portret młodej pary.

Wszyscy uczestnicy wernisażu otrzymali książkę „Prywaciarze. Biznes w PEEREL 1945-1989”, wszyscy też mogli skorzystać ze słodkiego poczęstunku przygotowanego przez bibliotekę. To był doskonały czas na rozmowy, wspomnienia, dzielenia się refleksjami i wpisywanie do księgi pamiątkowej. Jak zauważył wójt Robert Fidos wystawa może i powinna być inspiracją do dokumentowania dziejów członków rodzin, bliskich osób, dawnych przedsiębiorców z terenu gminy. Wystawa „Prywaciarze - początki polskiej przedsiębiorczości” będzie czynna w Gminnej Bibliotece Publicznej w Borkowicach do 10 marca 2025 roku. Można ją oglądać w godzinach pracy placówki. Wstęp wolny.